Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Planı (2022-2025)

İzmir Ekonomi Üniversitesi Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Planı (2022-2025)

İzmir Ekonomi Üniversitesi (İEÜ) Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Planı, Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı’nın Sürdürülebilir Kalkınma Hedeflerini gözeterek, üniversitemizin akademik ve idari kadrosuna çalışma yaşamlarında cinsiyet bağlamında eşit fırsatlar sunabilmek amacıyla hazırlanmıştır.

Türkiye’de kadının yükseköğretim kurumlarına girişi 1914 yılında İnas Darülfünunu’nun kurulmasıyla gerçekleşmiş ve Cumhuriyet döneminde kadının temsili düzenli bir yükseliş göstermiştir. Günümüzde, Yükseköğretim Kurulu (YÖK) verilerine göre 129’u devlet, 74’ü vakıf ve 4’ü vakıf meslek yüksekokulu olmak üzere 207 yükseköğretim kurumunda tüm akademisyenler içerisinde kadınların oranı yüzde 45’in üzerindedir. İEÜ bünyesinde bu oran 2021 itibarıyla Türkiye ortalamasının üzerinde olup kadın öğretim elemanları akademik kadronun yüzde 57’sini, kadın idari personel ise kadronun yüzde 56’sını oluşturmaktadır.

İEÜ’de akademik ve idari kadrolara atama ve yükseltme koşulları mesleki yetkinliğe dayanmaktadır. Nitelikli kişileri istihdam etmek; üniversitenin misyon, vizyon ve genel stratejisiyle uyumlu bir performans değerleme sistemiyle çalışanların motivasyonunu yüksek tutmak ve tüm iş süreçlerini ve görevlerini etkin ve verimli şekilde tamamlayabilmek üniversitemizin en önemli öncelikleri arasındadır. Böylelikle, atama ve terfilerde adil bir ortam oluşturmak, personel için en uygun kariyer planlaması yapmak ve dolayısıyla çalışan memnuniyetini ve kurumsal aidiyet seviyelerini en üst düzeylere taşımak hedeflenmektedir.

İEÜ’de insan kaynakları yönetimi, Akademik Personel Yönergesine, Öğretim Üyesi ve Yardımcısı Atama ve Yükseltme Esaslarına ve İdari ve Teknik Personel Yönergesine uygun şekilde yapılmaktadır. İEÜ Öğretim Üyesi ve Yardımcısı Atama ve Yükseltme Esasları, üniversiteye öğretim üyesi veya yardımcısı olarak tam zamanlı veya kısmî statüde görev yapmak üzere ilk kez yapılacak atamalarda, mevcut öğretim üyelerinin/öğretim yardımcılarının sözleşmelerinin yenilenmesinde ve bir üst akademik unvanlı kadroya yükseltmede uygulanacak usul ve esasları belirlemektedir. İEÜ’de yeni bir bölüm/program açılırken o bölüm için alanında yetkin, tanımlanmış dersler için gereksinim duyulan özelliklere sahip akademik kadrolar açılmakta, ilan edilmekte ve buna uygun öğretim elemanları istihdam edilmektedir. Ders atamaları bölüm toplantılarında, öğretim üyelerinin katılımıyla tartışılmakta, görevlendirmeler bölüm başkanları, fakülte dekanları ve yüksekokul/meslek yüksekokulu/enstitü müdürlerinin önerileri ile yapılmaktadır. Ayrıca her yıl düzenli olarak hazırlanan YÖK denetleme raporunda da konuyla ilgili bilgiler paylaşılmaktadır.

Kurumun kadrolu öğretim elemanlarının alanlarına uygun olmayan dersler için yarı zamanlı öğretim elemanları görevlendirilmektedir. Yarı zamanlı öğretim elemanlarının bir kısmı farklı üniversitelerde çalışmakta olup çalışma alanları ve bölümlerinde verdikleri dersler göz önüne alınarak planlama yapılmaktadır. Sektörde tanınmış profesyoneller, mesleki deneyimleri nedeniyle, genellikle uygulamaya yönelik dersleri vermektedir. Yarı zamanlı öğretim elemanlarının dil yeterliliği olması şarttır ve yurtdışı deneyimi de tercih edilen bir etmendir.

İEÜ’de eğitim kadrosuna mesleki gelişimini sürdürmek ve eğitim becerilerini geliştirmek için çeşitli olanaklar sunulmaktadır. Öğretim elemanları düzenli olarak öz değerlendirme süreçleri ve öğrenci geri bildirimleri aracılığıyla öğretim yetkinliklerini geliştirmeye teşvik edilmektedir.

Öğretme ve Öğrenme Merkezi (EKOEĞİTİM) aracılığı ile aktif öğrenimi ve öğrenci etkileşimini hedefleyen eğitim yöntemleri konusunda eğitici eğitimleri yapılmakta, bilgilendirici materyaller, bireysel danışmanlıklar sunulmakta ve uygulama örnekleri paylaşılmaktadır. Uzaktan eğitim sürecinde öğretim elemanlarına yenilikçi eğitim tekniklerini tanıtmak amacı ile birçok seminer, çalıştay ve “Öğretim Elemanları için Kurum-içi Mesleki Gelişim Kursu” düzenlenmiştir. 2020 ve 2021 yıllarında gönüllü katılım gösteren toplam 98 akademik personelle “Speak Out” başlıklı beş buluşma düzenlenip EKOEĞİTİM çatısı altında sorunlar ve dilekler paylaşılmıştır.

Doktora ya da doktora sonrasında yurtdışı deneyimi edinmemiş öğretim elemanlarının bu deneyimi kazanmaları Yurt Dışı Deneyim Programı Yönergesi çerçevesinde teşvik edilmektedir. Ayrıca öğretim elemanları ERASMUS programı aracılığıyla işbirliği yapılan üniversitelerde kısa süreli ders verme imkânına sahiptirler.

İEÜ Bilimsel Yayınlar Teşvik Esasları Yönergesi, üniversitemizde tam zamanlı olarak görevli tüm öğretim elemanlarının uluslararası düzeyde yayın yapmaya teşvik edilmesi amacıyla hazırlanmıştır. Akademik Amaçlı Seyahat Yönergesi’nde belirtilen esaslar çerçevesinde ise tam zamanlı olarak görevli tüm öğretim üyeleri ve araştırma görevlilerinin yurt içi ve yurt dışında bilimsel içerikli etkinlik veya toplantılara sunum yapmak amacıyla gerçekleştireceği seyahatler desteklenmektedir.

İdari pozisyonlara, ilgili birimin talebi ve ihtiyaçları doğrultusunda Mütevelli Heyeti’nin onayıyla kadro açılmaktadır. İdari personel işe alım süreçlerinde, ihtiyaç duyulan personele ilişkin özelliklere göre İnsan Kaynakları Müdürlüğü (İK) tarafından iş başvuruları alınmakta ve gereken ön inceleme ve elemelerden sonra ilgili birime sunulmaktadır. Uygun adaylarla sırasıyla birim amiri, İK Müdürü ve Genel Sekreter görüşmeler yaparlar. Bazı teknik birimlerde bu prosedüre ek olarak adaylar teknik sınava tabi tutulmaktadır. Uygun bulunan adaylar, Mütevelli Heyet onayıyla istihdam edilir. İstihdam edilecek idari personel için, üniversitenin akademik birimlerinde eğitim dilinin büyük oranda İngilizce olması ve öğrencilerle akademik personel arasında yabancı uyruklu kişilerin bulunması nedeniyle İngilizce bilgisi önemli bir kriter olmaktadır. Ayrıca, günün ve iş süreçlerinin şartlarına uygun olarak çalışanların bilgisayar bilgisinin güncellenmesine de önem verilmektedir.  Çalışanların değişen teknolojik koşullar ve diğer ilgili alanlardaki gelişmeler neticesinde bilgilerini güncellemeleri üniversitenin üzerinde titizlikle durduğu hususlardan biridir. Bu sebeple çalışanlara periyodik olarak hizmet içi eğitimler verilmektedir. İEÜ’de kurumsallaşma sürecini sistematik bir şekilde yürütmek için Eylül 2020 tarihinden itibaren Humanica firması ile çalışmalara başlanmış ve idari çalışanların katılımıyla 27 Eylül 2020 tarihinde “Mükemmeli Arama Çalıştayı” düzenlemiştir. Tüm bunların yanı sıra, İEÜ’de öğretim elemanı ve idari personel katılımı ile oluşturulan Kurul ve Komisyonlarla yürütülen süreçlerde birimler arasında kapsayıcı ve katılımcı bir yaklaşım sağlanmaya çalışılmaktadır.

Özetle, İEÜ’de akademik ve idari atama, yükseltme ve görevlendirme kıstasları ile personel yetkinliğini artırma amacını taşıyan uygulamalar içselleştirilmiş, sistematik hale getirilmiş, kapsayıcılığa önem verilmiş ve diğer yükseköğretim kurumlarına örnek teşkil edebilecek şekilde geliştirilmiştir. Bu kriter ve uygulamalar, cinsiyet yansız özellikleriyle ön plana çıkmaktadır. Ancak, cinsiyetsiz kural ve mekanizmalar, kadınların eğitim-öğretim, araştırma ve yönetimde erkeklerle eşit fırsat ve temsile sahip olmalarını, toplumsal cinsiyet eşitsizliğine yönelik yaygın tutumlar nedeniyle sağlamayabilir.

Bu nedenle, İEÜ’de gerek akademik gerekse idari kadın ve erkek personel arasında fırsat eşitliğinin sağlanması amacıyla ek tedbirler alınmıştır. İEÜ bünyesinde 14 Ekim 2009 tarihinde kurulan Toplumsal Cinsiyet Sorunları ve Kadın Çalışmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi (EKOKAM) toplumsal cinsiyet konularıyla ilgili bilinç düzeyini artırmak ve ulusal ve uluslararası düzeyde eğitim, araştırma ve iletişime yönelik etkinliklerde bulunmak amacıyla kurulmuştur. Bu etkinlikler başlıca üç grupta belirtilebilir: i) Personele ve öğrencilere yönelik toplumsal cinsiyet eşitliği bilincini geliştirecek çalışmalar, ii) Akademik çalışmalar ve iii) Kamuya yönelik hizmetler. İlki toplumsal cinsiyet eşitliği konularında iç paydaşlarla farkındalık seminerleri düzenlemek ve seçmeli dersler açmak gibi eğitim etkinliklerini, ikincisi Türkiye’de ve uluslararası alanda araştırmaları, konferans ve sergi gibi çeşitli etkinlikleri, kamuya yönelik hizmetler ise toplum eğitimleri ve kamu kuruluşlarıyla işbirliği çalışmalarını kapsar.

EKOKAM’ın belirtilen faaliyetlerinin yanı sıra, İEÜ Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Planı Aralık 2021 tarihinde hazırlanmış ve yürürlüğe konmuştur. Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Planı’nın amacı üniversitemizin tüm çalışanları için cinsiyet temelli eşitlikçi çalışma koşullarının sürekliliğinin sağlanması ve kurum içi uygulamaların çeşitlendirilmesidir. Bu amaç doğrultusunda kariyer ve performans gelişimini, kapsayıcı diyaloğu ve hayat boyu öğrenmeyi destekleyen; cam tavan sendromu, cinsel taciz ve saldırıyla mücadele eden kurum stratejileri ve mekanizmaların geliştirilmesi hedeflenmektedir.

İEÜ Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Planı beş temel alanı kapsar:

1. İş-yaşam dengesi ve kurumsal kültür,
2. Yönetim ve karar verme mekanizmalarında dengeli toplumsal cinsiyet katılımı,
3. İşe alım ve kariyer gelişimi süreçlerinde cinsiyet eşitliği,
4. Ders içerikleri ve araştırmalarda toplumsal cinsiyet boyutu,
5. Cinsel taciz ve cinsiyete dayalı şiddete karşı önlemler.

Bu temel alanlarda, üniversitenin 2022-2025 için gerçekleştirilmesi planlanan hedefleri, bunlara yönelik eylemler, sorumlu birimler, kaynak ve mekanizmalar Tablo 1’de sunulmuştur.

Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Planının, toplumun tüm katmanlarında cinsiyet kaynaklı ayrımcılıkların kaldırılmasına katkıda bulunmasını diler ve üniversitemizin bütün akademik ve idari birimleri ve öğrencileri tarafından sahiplenilerek uygulanması konusunda desteğinizi rica ederim.

Saygılarımla,

Prof. Dr. Murat Aşkar

Rektör

 

1. İş-Yaşam Dengesi ve Kurumsal Kültür

Mevcut durum	Hedef	Planlanan Eylemler	Sorumlu birim
İEÜ bünyesinde kurulmuş olan Toplumsal Cinsiyet Sorunları ve Kadın Çalışmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi (EKOKAM) hayat boyu öğrenme ve farkındalığa ilişkin çalışmalar yapmak; kadın sorunları üzerine araştırma, destekleyici çalışma ve uygulamalar gerçekleştirmek amacıyla faaliyet göstermektedir.	Kurum içi toplumsal cinsiyet eşitliği farkındalığının artırılması.	EKOKAM’a destek personelinin alımı	- Rektörlük - EKOKAM
İEÜ’de görev yapan ebeveynlerin ve onların 0-18 yaş arası çocuklarının ihtiyaç ve durum analizi için 15-27 Kasım 2021’de akademik ve idari personel ile çevrimiçi anket düzenlenmiştir.	15-27 Kasım 2021’de akademik ve idari personel ile düzenlenen anket neticesinde aşağıdaki hedefler belirlenmiştir: - İEÜ Çocuk Üniversitesi’nde çocuk ve ebeveyn atölyelerinin düzenlenmesi. - İEÜ Uygulama Anaokulunun açılması.	İEÜ Çocuk Üniversitesi 2021-2022 akademik yılında faaliyetlerine başlamıştır. Çocuk Üniversitesinin düzenleyeceği atölyeler için personel görevlendirilmesinin yapılması. Anaokulu için mekân ve personel ihtiyaçlarının tespiti.	- Rektörlük - Genel Sekreterlik - İEÜ Çocuk Üniversitesi
Kurum içi kadın-erkek personel sayıları ve birimlere göre dağılımlarına ait veriler İnsan Kaynakları tarafından sağlanmaktadır.	Toplumsal cinsiyet eşitliği verilerini sağlayacak dijital arşiv sisteminin kurulması.	İEÜ bünyesinde dijital arşiv çalışmaları Rektörlük tarafından sürdürülmektedir.	- Rektörlük - Genel Sekreterlik
Üniversitemiz öğrencilerine, akademik kadroya ve idari personele yönelik hazırlanan memnuniyet anketleri, öğrencilerimizin mezun olmadan önce doldurdukları mezuniyet anketleri, öğrencilerle her dönem yapılan toplantılar, odak grup görüşmeleri ve akademik birimlerle rektörlüğün yapmış olduğu toplantılar ile her dönem düzenli olarak iç paydaşlarımızdan geri bildirim alınmaktadır. Bu geri bildirimler ile üniversitemizin iç paydaşlarına sağlamış olduğu hizmetler değerlendirilmekte ve gerekli düzenlemeler yapılmaktadır. Böylece bu geribildirimlerin kalite güvence sistemimize katkı vermesi sağlanmaktadır.	Her yıl Ocak ayında düzenlenen Memnuniyet Anketlerine, toplumsal cinsiyet eşitliğini ölçmek üzere sorular eklenmesi. Kadın çalışanların, cinsiyet temelli talep ve önerilerinin anket aracılığıyla toplanması.	Yeni anket sorularının düzenlenmesi.	- Rektörlük - EKOKAM
Her takvim yılı memnuniyet anketinin düzenlenmesi ve veri toplanması.	Toplumsal cinsiyet eşitliği doğrultusunda bireysel ve kurumsal olanakların anket verileriyle irdelenmesi.	Memnuniyet Anketi sonucu elde edilen bilgilerin analizi. Belirlenen kriterlerin altında geri bildirim elde edilmesi halinde gerekli önlemlerin alınması.	- Rektörlük - Kalite Koordinasyon Birimi - EKOKAM

 

2. Yönetim ve Karar Verme Mekanizmalarında Dengeli Toplumsal Cinsiyet Katılımı

Mevcut durum	Hedef	Planlanan Eylemler	Sorumlu birim
EKOKAM bünyesinde her sene ortalama 3 ulusal söyleşi düzenlenmekte ve alanının önde gelen kadın araştırmacıları, siyasetçileri ve yöneticileri konuk konuşmacı olarak davet edilmektedir.	Kadın rol modellerinin öne çıkarılması.	Alanında başarılı bilim kadınları ve yöneticilerle özel söyleşilerin artırılması.	- Akademik birimler - EKOKAM
Kadın öğretim elemanları akademik kadronun yüzde 57’sini, kadın idari personel ise kadronun yüzde 56’sını oluşturmaktadır. İki rektör yardımcısından biri, sekiz dekandan beşi, üç meslek yüksekokulu müdürünün ikisi ve iki yüksekokul müdüründen biri kadındır. İki genel sekreter yardımcısı da dahil olmak üzere idari birimlerde kadın yöneticilerin sayısı erkeklerden fazladır.	%50 oranının sürdürülebilirliğinin sağlanması.	Karar alma süreçlerinde içerisinde çalışma komite ve komisyonlarına kadınların etkin katılımını teşvik ederek yönetimsel becerileri kadınlara kazandırmak.	- Rektörlük - Genel Sekreterlik - ÜYK - Akademik birimler

 

3. İşe alım ve kariyer gelişimi süreçlerinde cinsiyet eşitliği

Mevcut durum	Hedef	Planlanan Eylemler	Sorumlu birim
Dr. Öğr. Üyesi kadın çalışan oranı %51 Doç. Dr. kadın çalışan oranı %56 Prof. Dr. kadın çalışan oranı %45	%50 oranının sürdürülebilir kılınması.	Kadın akademisyenlerin akademik hiyerarşi içerisinde yükselmeleri için teşvik edilmesi.   Yıllık cinsiyet eşitliği raporlarının hazırlanması.	- Rektörlük - Akademik birimler
İdari personel için pozisyon bazlı kariyer tabloları oluşturulmuştur.	Kadın istihdam oranlarının korunması.	Atama kriterlerinde cinsiyet eşitliğinin dengelenmesine özen gösterilmesi.	- Rektörlük - Genel Sekreterlik - Akademik birimler
EKOKAM tarafından düzenlenen seminer ve söyleşiler.	İdari ve akademik personele, toplumsal cinsiyet eşitliğine dayalı hak ve sorumlulukları konusunda farkındalık kazandırmak.	Toplumsal cinsiyet eşitliği farkındalığını yeni seminerlerle artırmak.   Kadın yönetici geliştirme programları hazırlamak.	- Akademik birimler - EKOKAM - EKOSEM

 

4. Ders içerikleri ve araştırmalarda toplumsal cinsiyet boyutu

Mevcut durum	Hedef	Planlanan Eylemler	Sorumlu birim
MCS 370 Toplumsal Cinsiyet ve Medya, SBUI 480 Toplumsal Cinsiyet ve Kadın Çalışmalarına Giriş, GEET 312 Kadın Hakları Hareketinin Tarihi, SOC 430 Toplumsal Cinsiyet ve Değişim, MI 370 Toplumsal Cinsiyet ve Medya, HUK 478 Cinsiyet ve Hukuk, CDM 430 Kadın Sineması, SOC 310 Türkiye’de İslam ve Toplumsal Cinsiyet, PSIR 480 Cinsiyet Politikaları, PSIR 560 Toplumsal Cinsiyet Politikaları, ECON 444 Toplumsal Cinsiyet ve Ekonomi HEM 212 Kadın Sağlığı Hemşireliği HEM 216 Kadın ve Çocuk Sağlığı Hemşireliği Uygulaması HEM 312 Halk Sağlığı Hemşireliği HEM 316 Halk Sağlığı Hemşireliği ve Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği Uygulaması	Toplumsal cinsiyet üzerine açılan derslerin çeşitliliğinin artırılması.	Toplumsal cinsiyet derslerinin düzenli olarak Güz ve Bahar dönemlerinde açılmasını ve ders içeriklerinin hazırlanmasını sağlamak. Eğitim kaynaklarının (ders sunumları, kitapları, uluslararası kaynak videolar) çeşitlendirilerek öğrencilerin erişimine sunulması.	- Akademik birimler - EKOKAM
Akademik birimlerce yürütülen projeler.	Toplumsal cinsiyet araştırmalarında disiplinlerarası çalışma ve koordinasyonu sağlamak.   Üniversitenin akademik birimleri ve araştırma merkezleri tarafından yürütülen araştırma projelerinin teşvik edilmesi.	Proje yazımı ve fon bulma konularında destek.	- Proje Geliştirme ve Teknoloji Transfer Ofisi (TTO)

 

5. Cinsel taciz ve cinsiyete dayalı şiddete karşı önlemler

Mevcut durum	Hedef	Planlanan Eylemler	Sorumlu birim
Cinsiyete dayalı şiddet ve cinsel taciz konularında kurum içi düzenli ve sürekli eğitim faaliyetlerinin yer alması	Cinsiyete dayalı şiddet ve cinsel taciz konularında akademik ve idari kadrolara farkındalığın artırılması	Cinsiyete dayalı şiddet ve cinsel taciz konularında akademik ve idari kadrolara farkındalık eğitimlerinin düzenlenmesi	- EKOKAM
Öğrencilerin bu konularda farkındalığının artırılması	Cinsiyete dayalı şiddet ve cinsel taciz konularının oryantasyon derslerine dahil edilmesi	Oryantasyon derslerinin içeriğine eklemeler	- Rektörlük - EKOKAM
Destek mekanizmalarının noksanlığı	Cinsiyete dayalı şiddet ve cinsel taciz konularında destek mekanizmalarının kurulması ve güçlendirilmesi	EKOKAM bünyesine destek personelinin alınması.	- Rektörlük - Genel Sekreterlik